Ngày 09 tháng 02 năm 2012 Chính phủ ban hành Nghị định 07/2012/NĐ-CP Quy định về cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành và hoạt động thanh tra chuyên ngành do Luật Thanh tra ngày 15/11/2010 quy định (NĐ 07/2012).

             Nghị định đã quy định, các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành gồm Tổng cục và tương đương, Cục thuộc Bộ; Cục thuộc Tổng cục và tương đương; Chi cục thuộc Sở, Chi cục thuộc  Cục và tương đương. Như vậy, đối với ngành Thống kê sẽ được giao chức năng thanh tra chuyên ngành không còn chức năng thanh tra nhà nước.

          Đối với cơ quan được giao chức năng thanh tra chuyên ngành không có các chức danh Chánh thanh tra, Phó Chánh thanh tra và ngạch thanh tra viên. Bộ phận tham mưu về công tác thanh tra chuyên ngành được thành lập tại cơ quan được giao chức năng thanh tra chuyên ngành theo quyết định của người có thẩm quyền (Điều 9 Nghị định 07/2012). Cụ thể, đối với Tổng cục Thống kê và các Cục Thống kê được quy định tại Nghị định số 216/2013/NĐ-CP ngày 24/12/2013 “Về tổ chức và hoạt động thanh tra chuyên ngành Kế hoạch và Đầu tư” (NĐ 216/2013). Bộ phận tham mưu công tác thanh tra chuyên ngành Kế hoạch và Đầu tư tại Tổng cục Thống kê được tổ chức thành Vụ; tại Cục Thống kê được tổ chức thành Phòng (Điều 10 NĐ 216/2013).

Tại Tổng cục Thống kê, Bộ phận tham mưu công tác thanh tra chuyên ngành được tổ chức là Vụ Pháp chế và Thanh tra Thống kê theo Quyết định 65/2013/QĐ-TTg ngày 11 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ Sửa đổi, bổ sung Điểm a Khoản 1 Điều 3 Quyết định 54/2010/QĐTTg ngày 24 tháng 8 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Thống kê trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Tại Cục Thống kê Lâm Đồng, Bộ phận tham mưu công tác thanh tra chuyên ngành được tổ chức là Phòng Thanh tra Thống kê theo Quyết định số 230/QĐ-TCTK ngày 02/04/2014 của Tổng cục trưởng Tổng Cục Thống kê quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Cục Thống kê Lâm Đồng.

* Hoạt động của thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực thống kê:

1. Hoạt động của Đoàn thanh tra

2. Hoạt động của thanh tra chuyên ngành tiến hành thanh tra độc lập. 

* Nội dung thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực thống kê gồm :

1. Thanh tra việc chấp hành các quy định về điều tra thống kê.

2. Thanh tra việc chấp hành các quy định về báo cáo thống kê.

3. Thanh tra việc chấp hành các quy định về phổ biến và sử dụng thông tin thống kê.

4. Thanh tra việc chấp hành các quy định về lưu trữ tài liệu thống kê.

5. Thanh tra việc chấp hành các quy định khác của pháp luật về thống kê.

          * Công chức thanh tra chuyên ngành thống kê

1. Người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thống kê là công chức thuộc biên chế của Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê.

Công chức thanh tra chuyên ngành có đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định tại Điều 12 của Nghị định số 07/2012/NĐ-CP và quy định của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

2. Khi tiến hành thanh tra, công chức thanh tra chuyên ngành được xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 79/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ V/v xử phạt hành chính trong lĩnh vực thống kê; trường hợp vượt quá thẩm quyền thì phải báo cáo người có thẩm quyền xem xét, xử lý.

           Để cụ thể hơn về hoạt động thanh tra chuyên ngành thống kê, hiện nay Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang dự thảo Thông tư Hướng dẫn một số Điều quy định tại NĐ 216/2013 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thống kê gồm: Nhiệm vụ, quyền hạn của Cục Thống kê, Cục trưởng Cục Thống kê; bộ phận tham mưu về công tác thanh tra chuyên ngành thống kê; tiêu chuẩn của người được giao thực hiện thanh tra chuyên ngành thống kê; Thẻ công chức thanh tra chuyên ngành thống kê và chế độ thông tin, báo cáo công tác thanh tra chuyên ngành thống kê./.